Kafka'nın en önemli eseri sayılan Dönüşüm yer yer kendi hayatından da anekdotlar içermektedir. İlk olarak 1915 yayınlanmış ve büyük bir ses getirmiştir.
Gregor Samsa'nın bir sabah işe gitmek üzere kalkacağı bir sırada kendini dev bir böceğe dönüşmüş olarak uyanmasıyla başlar öykü. Kitap önceleri 'Değişim' adıyla yayınlanmıştı. Fakat çevirmen Ahmet Cemal, "Gregor Samsa'nın bir sabah kendini yatağında bir böcek olarak bulması, salt bir değişim değil fakat 'başkalaşımdır'. O, insanlığını koruyarak bazı değişiklikler geçirmiştir; artık farklı bir canlı türü olmuştur." diyerek açıklar.
Kapıyı kilitleyerek uyumayı alışkanlık haline getiren Gregor, annesinin, babasının, kız kardeşinin ısrarlarına dayanamaz ve zorlukla kapıyı açar. Bütün aile oğullarının yeni halini görünce şok geçirir. O sırada işe gelmeme sebebini öğrenmek isteyen patronu da gelmiştir. Artık bu şekilde Gregor'un çalışmayacağı anlaşılmıştır. Böylece Gregor odasından hiç çıkmadan böcek olarak yaşamaya başlar. Ailenin oğullarının çalışmasına çok ihtiyaçları vardır aslında. Çünkü babanın oğlunun patronuna yüklü bir borcu vardır. Evde çalışan birinin eksilmesiyle aile büyük bir maddiyatsızlık yaşamaya başlarlar. Yaşlı baba tekrar çalışmaya başlamak zorunda kalır. Ailenin diğer bir üyesi küçük kız kardeş Grete'dir. Dönüşümün başlarında Gregor'un bakıcılığını üstlenir. Fakat ilerleyen zamanlarda sıkılır ve bilerek odayı temizlememeye ve pis yemekler bırakmaya başlar. Aslında bir hayali vardır. Keman çalmayı çok sever. Bu yeteneğini daha da ilerletip konservatuara gitmeyi amaçlamaktadır. Fakat ailenin maddi imkânsızlığı bu hayalini ertelemeyi zorunda bırakır. Bu arada annesi hiçbir şekilde oğlunu görmek istemez ve babasından da bir kaç kere dayak yer. Aile maddi imkânsızlıklara dayanamaz hale gelir ve eve birbirinden huysuz sakallı üç erkek kiracı alırlar. Adamların hiçbir şekilde pisliğe tahammülleri yoktur. Bir gün kızları Grete keman çalar ve adamlar yanlarında çalmasını isterler. Fakat beğenmezler. Odasında hapis bulunan Gregor bunu fark eder ve kız kardeşini korumak, odasına almak için yemek salonuna girer. Bu kadar büyük bir böceği görmeye dayanamayan kiracılar aileyi dava etmekle tehdit ederler. Aile meclisi toplanır ve Gregor'un artık insan olmadığını eski haliyle hiçbir alakasının bulunmadığını öne sürerek evden atmaya karar verirler. O arada hizmetçi Gregor'un hareketsiz kaldığını fark ederek aileye müjdeyi verir. "Bakın bakın gebermiş! Orada yatıyor işte, kuyruğu tamamen titretmiş!" diyerek ev ahalisini uyarır. Bay Samsa adamların tavrına dayanamaz ve onları kovar. Kitabın sonunda ise ailenin üç üyesi anne, baba, kızları aylardan beri ilk kez evden birlikte çıkarlar ve tramvaya binip kent dışına gezmeye çıkarlar. Artık yeni bir hayata başlamaya karar verirler.
Kitap hacim olarak çok kısa da olsa çok sağlam psikolojik tahlilleri olan bir kitap. Kafka burada sisteme karşı eleştirel bir gözle bakar. Gregor babasının borcunu ödemek zorunda kalan sistemin bir kölesidir. Bu kölelikten kurtulmak için böceğe dönüşmesi gerekmiştir. Ama bu özgürlük ona hiç bir yarar sağlamaz. Gregor böceğe dönüşse de insan olarak ve kendisi olarak kalmaya çalışır. Toplum bunu kabul etmeyince ölmeyi tercih eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder