Siyasetname - Nizamülmülk

Ona göre “Hükümdarların zulmü ve uğursuzluğundan padişahların ömrü kısalır, saltanatları başkasının eline geçer.” “Güzel zamanlar, adil hükümdarların hüküm sürdüğü zamanlardır.” Zira hükümdar yaradılış ve kudret bakımından sıradan biri değildir. Ona göre padişaha halkın en basit bir kişisi bile kolaylıkla ulaşabilmeli, dileklerini kendisi sunabilmelidir. “Memleketi yıkıma sürükleyen, halkı perişan eden en büyük şey padişaha ulaşmaktaki güçlüktür, buna karşılık padişaha erişmek kolaylığı halk için en büyük mutluluktur. Halkın zahmetsizce hükümdara bu kadar kolay ulaştığını gören memurlar ve öteki görevliler ayağını denk alarak halka zorbalık yapamazlar, halktan belirli vergi dışında bir şey alamazlar.”

Siyaset, devlet işlerini düzenleme ve yürütme sanatı olarak bilinse de bu sanatın zemininde nice taktikler, nice oyunlar yatıyordu... Yeri geldiğinde bir ikna sanatı, yeri geldiğinde ise keskin bir kılıçtı. Nice kanlar aktı, nice canlar yandı. Sözün kısası, Selçuklular devrinde incelikli bir sanattı siyaset. İşte bu kitap da, bu sanatı devlet adamlarına öğretmek, onlara devleti yönetme becerisi kazandırmak amacıyla yazılmıştı...


Selçuklu sultanları Alparslan ve Melikşah döneminde 29 yıl vezirlik yapmış olan Nizamülmülk'ün, Sultan Melikşah'ın isteği üzerine 1086-1092 yılları arasında Farsça kaleme aldığı Siyasetname, her fasılda ayrı bir konuyu işleyen, konuları hikâyelerle süsleyen bir eser. Aradan 900 yıldan fazla bir zaman geçmesine rağmen çoğu bilginin hâlâ güncelliğini koruması, eseri ölümsüz kılan en büyük etken.